Κατά την Άγια Γραφή οι άγγελοι στέλνονται από το Θεό με μορφή ορατή (οι άγγελοι είναι αόρατα αγαθά πνεύματα κοντά στο, Θεό) σε σπουδαίες ιστορικές περιστάσεις, που πρόκειται να εκδηλωθεί ή να εκτελεσθεί κάποια μεγάλη θεία θέληση.
Τη σχέση, τώρα, που έχουν οι άγγελοι με το Θεό και τους ανθρώπους, καθώς και την αποστολή τους, βλέπουμε επίσης μέσα στην Αγία Γραφή. Και ιδιαίτερα, στους Ψαλμούς 33, στίχ. 8 και 90, στίχ. 10-12, στη δε Καινή Διαθήκη, Ματθ. ιη' στίχ. 10, καθώς επίσης και στην προς Εβραίους επιστολή, κεφ. α' στίχ. 14, όπου ο συγγραφέας αναφωνεί: «οὐχὶ πάντες εἰσὶ λειτουργικὰ πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν;». Δηλαδή, δεν είναι όλοι οι άγγελοι πνεύματα υπηρετικά, τα όποια ενεργούν όχι από δική τους πρωτοβουλία, αλλά αποστέλλονται από το Θεό για να υπηρετήσουν εκείνους που μέλλουν να κληρονομήσουν την αιώνια ζωή;
Επικεφαλής των αγγελικών δυνάμεων είναι οι αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ. Τον Μιχαήλ συναντάμε στην Παλαιά Διαθήκη. π.χ. όταν ο Αβραάμ μέλλει να θυσιάσει τον Ισαάκ, στον Ιησού του Ναυή, στον Ηλία, στον Λώτ, για να τον σώσει όταν ο Θεός αποφάσισε να καταστρέψει τα Γόμορα, στον Πατριάρχη Ιακώβ, στον μάντη Βαρλαάμ και άλλου. Επίσης ο Μιχαήλ, ήταν αυτός που οδήγησε το λαό του Ισραήλ στη φυγή από την Αίγυπτο. Τον Γαβριήλ συναντάμε στην Καινή Διαθήκη, όπως στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και άλλου. Στην μνήμη, λοιπόν, των αποστολών και του έργου πού επιτελούν οι άγγελοι, η Εκκλησία μας όρισε τη γιορτή της 8ης Νοεμβρίου.
Τι είναι οι Άγγελοι
Μέσα από την λατρευτική ζωή της εκκλησίας μας, από τις διηγήσεις, αλλά και από μεγάλες εορτές, ζούμε την παρουσία των Αγίων Αγγέλων, πού όμως ο πολύς κόσμος έχει «εξορίσει» στον κόσμο της φαντασίας και του μύθου. Αντίθετα, οι Άγγελοι είναι πραγματικές ουράνιες υπάρξεις πού δημιουργήθηκαν από τον Θεό πριν από τον υλικό κόσμο και τον άνθρωπο, όπως λέει και το Σύμβολο της Πίστεως μας, «Πιστεύω εις έναν Θεό, Πατέρα Παντοκράτορα, ποιητή ουρανού και γης, ορατών τε πάντων και αοράτων». Ο αόρατος πνευματικός κόσμος είναι το πρώτο δημιούργημα του Θεού, ο υλικός κόσμος το δεύτερο και τέλος δημιουργήθηκε ο άνθρωπος, πού είναι ύλη και πνεύμα μαζί. Όταν ο Θεός δημιούργησε τον υλικό κόσμο, οι άγγελοι γεμάτοι έκσταση και θαυμασμό μπροστά στο θαύμα της δημιουργίας, δοξολόγησαν με ουράνιους ύμνους τον Δημιουργό (Ιωβ’ λη’ 7). Σαν καθαρές πνευματικές υπάρξεις οι άγγελοι δεν έχουν υλικό σώμα, ούτε ανάγκες, δεν φθείρονται, ούτε πεθαίνουν και, όπως και ο άνθρωπος, κατά τη δημιουργία τους πλάστηκαν με το χάρισμα της ελευθερίας, δηλαδή του αυτεξουσίου, έχοντας την δυνατότητα να διαλέξουν την υπακοή ή την ανυπακοή στον Θεό. Ο τρόπος της δημιουργίας τους δεν έχει αποκαλυφθεί, αλλά γνωρίζουμε, ως προς τη φύση τους, ότι είναι πλασμένοι κατ΄ εικόνα Θεού και ασώματοι. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός δίνει τον εξής ορισμό· «ο άγγελος είναι φύση νοερή, αεικίνητη, αυτεξούσια, ασώματη. Υπηρετεί τον Θεό και είναι κατά χάριν αθάνατος. Όμως, τα ουσιώδη γνωρίσματα και τη σύσταση της φύσεώς του, μόνον ο Κτίστης τα γνωρίζει. Ονομάζεται βέβαια ασώματος και άϋυλος σε σχέση με μας, γιατί κάθε τι πού συγκρίνεται με τον Θεό, τον μόνον ασύγκριτο, βρίσκεται παχύ και υλικό».
Ο Θεός δεν έπλασε τους αγγέλους από κάποια δική Του ανάγκη, αλλά από άπειρη αγάπη και αγαθότητα, ώστε να μετέχουν της θείας μακαριότητος, βλέποντας συνεχώς το πρόσωπο του Θεού και αυτή είναι κατ΄ εξοχήν η ζωή και η τροφή τους. Η σύσταση και η κατασκευή των αγγέλων είναι αναλλοίωτη, η προαίρεσή τους όμως είναι ελεύθερη και μεταβλητή. Η κατάστασή τους δηλαδή, δεν είναι στατική, αλλά ειναι μία συνεχής ανοδική πορεία για την χωρίς τέλος κατανόηση της δόξας του Θεού. Δεν είναι τέλειες φύσεις, αλλά οδεύουν κι εκείνες προς την τελειότητα. Οι άγγελοι έχουν την δυνατότητα να τελειοποιούνται όλο και περισσότερο συμμετέχοντας στην Χάρη του Αγίου Πνεύματος και από την συμμετοχή τους αυτή απορρέει και ο αγιασμός τους. Είναι δηλαδή άγιοι όχι από τη φύση τους, γιατί τότε θα ταυτίζονταν με το Άγιο Πνεύμα, αλλά από την κοινωνία τους με το φύσει άγιο. Τους δόθηκε δηλαδή εξουσία «να μένουν και να προκόπτουν στο αγαθό, αλλά εάν το θελήσουν, να τρέπονται προς το χειρότερο», όπως λέει ο Μέγας Βασίλειος. Άλλωστε για τον λόγο αυτό έπεσε ο εωσφόρος από την τάξη των αγγέλων κι έγινε διάβολος. Κατά την πτώση του παρέσυρε κι άλλους αγγέλους πού τον ακολούθησαν, μέχρι πού ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έδωσε τη διαταγή «στώμεν καλώς» και από τότε απέκτησαν την αμετακίνητη θέληση προς το καλό. Δεν καταργήθηκε βέβαια το αυτεξούσιό τους, αλλά βλέποντας, θαυμάζοντας και φρίττοντας με την ένανθρώπιση και την σταύρωση του Χριστού, επέλεξαν την υπακοή τους στον Θεό.
Οι άγγελοι ειναι λογικές υπάρξεις και η γνωστική τους ικανότητα υπερβαίνει αυτή των ανθρώπων, αλλά οπωσδήποτε δεν αγγίζουν καν την παντογνωσία και την σοφία του Θεού. Δεν προγνωρίζουν τα μέλλοντα, ούτε τί κρύβει η καρδιά του κάθε ανθρώπου, αλλά οπωσδήποτε γνωρίζουν περισσότερα από εμάς, όσον αφορά το θέλημα του Θεού, τα έργα Του, τη δημιουργία, τον κόσμο και τους ανθρώπους.
Επίσης οι άγγελοι είναι κατά χάριν αθάνατοι και δεν έχουν φύλο, γιατί η φύση τους είναι πνευματική. Είναι ταχύτατοι στις κινήσεις, αλλά όχι πανταχού παρόντες, όπως ο Θεός. Δεν περιορίζονται και δεν εμποδίζονται όπως τα υλικά σώματα σε συγκεκριμένο χώρο, ούτε παύουν ποτέ να υμνολογούν τον Θεό, αλλά δεν βρίσκονται ταυτόχρονα στον ουρανό και στη γη, όπως συμβαίνει μόνον με τον Τριαδικό Θεό πού βρίσκεται παντού. Ο αριθμός τους είναι μεγάλος και ανυπολόγιστος, διακρίνονται σε 9 τάγματα, γιατί το 10ο του εωσφόρου έπεσε και έμειναν τα υπόλοιπα. Κάθε τάγμα έχει δική του διακονία και δικό του όνομα πού αναφέρονται όλα στην Αγία Γραφή. Έχουμε λοιπόν τους Αγγέλους, τους Αρχαγγέλους, τις Αρχές, τις Δυνάμεις, τις Κυριότητες, τις Εξουσίες, τους Θρόνους, τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ. Η Αγία Γραφή αναφέρει επίσης και τα ονόματα τριών Αγγέλων: α) του Γαβριήλ, πού σημαίνει «ήρωας του Θεού», ο οποίος έφερε τα μηνύματα στο Ζαχαρία για τη γέννηση του Προδρόμου και στην Θεοτόκο για τη Γέννηση του Χριστού, αλλά και για την Κοίμησή της β) του Μιχαήλ, πού το όνομά του σημαίνει «τίς ως ο Θεός ημών;» και αναφέρεται πολλές φορές στην Παλαιά Διαθήκη και γ) ο Ραφαήλ πού αναφέρεται στην ιστορία του Τωβίτ και πού μεταφέρει τις προσευχές των Αγίων από τη γη στον Ουρανό. Η εβραϊκή παράδοση αναφέρει και τέταρτο άγγελο, τον Ουριήλ.
Κύριο έργο των αγγέλων ειναι η ακατάπαυστη δοξολογία του Θεού, η διακονία τους στα γεγονότα της θείας οικονομίας και η φροντίδα για τη σωτηρία των ανθρώπων γι΄ αυτό και κάθε χριστιανός έχει τον προσωπικό του φύλακα αγγελο. Όλοι μας, από την ώρα πού βαπτιστήκαμε, έχουμε δίπλα μας τον άγγελό μας, ο οποίος μας βοηθα σε κάθε βημα της ζωής μας και μας προστατεύει, συμπάσχει μαζί μας και μας καθοδηγεί στην πνευματική μας ζωή. Όταν η ψυχή μας αναχωρήσει από το σώμα μας, ο φύλακας άγγελός μας είναι αυτός πού την συνοδεύει μέχρι τον θρόνο του Θεού. Βέβαια αυτό συμβαίνει σε όσους πιστεύουν, αγαπούν και τιμούν τους αγγέλους του Θεού και τους επικαλούνται, ζητώντας την προστασία και την μεσιτεία τους. Όπως λέμε και στο απόδειπνο, στην τελευταία προσευχή καθώς τελειώνει η ημέρα, άγιε Άγγελε, ο εφεστώς της αθλίας μου ψυχής και ταλαιπώρου μου ζωης, μη εγκαταλίπης με τον αμαρτωλό…». Ιδιαίτερα οι μοναχοί αγαπούμε και τιμούμε τους αγγέλους και προσπαθούμε με την αδιάλειπτη προσευχή να τους μοιάσουμε, και να γίνουμε ισάγγελοι, αναπληρώνοντας έτσι το εκπεσόν τάγμα. Η μοναχική ζωή χαρακτηρίζεται αγγελική και η τελετή της κουράς μας, Ακολουθία του Μεγάλου και Αγγελικού Σχήματος. Από τον 5ο κιόλας αιώνα, ορίστηκαν από την Εκκλησία μας, οι γιορτές των Αγίων Αγγέλων, και μέχρι σήμερα, στις 8 Νοεμβρίου εορτάζεται η Σύναξις των Αρχιστρατήγων Μιχαήλ και Γαβριήλ και των λοιπών αγίων ασωμάτων και ουρανίων ταγμάτων. Καθ΄ όλη τη διάρκεια επίσης της Θείας Λειτουργίας, στις ευχές και στους ύμνους της, γίνεται αναφορά στους Αγίους Αγγέλους, καθώς ο ιερέας στην μικρή είσοδο καλεί αγγέλους για να συλλειτουργήσουν μαζί του, κατόπιν ψάλλουμε τον τρισάγιο ύμνο, την ώρα του Χερουβικού υποδεχόμαστε τον Βασιλέα των όλων «ταις αγγελικαίς αοράτως δορυφορούμενον τάξεσιν» και μετά την μεγάλη είσοδο ζητάμε άγγελον ειρήνης πιστόν οδηγόν, φύλακα των ψυχών και των σωμάτων ημών» και πριν από τον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων ψάλλουμε θριαμβευτικά τον αγγελικό ύμνο «Άγιος, άγιος Κύριος Σαβαώθ» και στην απόλυση επικαλούμαστε την προστασία «των τιμίων επουρανίων δυνάμεων ασωμάτων».
Είναι πλείστες όσες οι μαρτυρίες των εμφανίσεων πού κατά καιρούς έκαναν και κάνουν οι άγιοι άγγελοι σε όσους κατά θεία οικονομία μπορούν να τους δουν. Κι εμείς, ιδιαίτερα στη δύσκολη εποχή πού ζούμε, εποχή υλισμού και ευδαιμονισμού, ας αγαπήσουμε τον άγγελό μας, ας προσπαθήσουμε να μιμηθούμε την αγία ζωή του, δηλαδή να δοξολογούμε και να υμνούμε ακατάπαυστα τον Θεό μας, γενόμενοι με την βοήθειά Του φως για τους άλλους ανθρώπους με την ισάγγελη πολιτεία μας.
πηγή: Περιοδικό «Μοναχική Έκφραση», τ. 14, Μάϊος-Ιούνιος 2006, Έκδοσις Ιεράς Μονής Αγίου Νεκταρίου, Τρίκορφο Φωκίδος
Οι φωτεινοί άγγελοι. Κάτοικοι των «αιώνων»
Οι θεόπτες, μετέχοντας της φωτιστικής και θεοποιού ενεργείας του Θεού, βλέπουν τους αγγέλους και τους κεκοιμημένους Αγίους μέσα στην δόξα του Θεού και διακρίνουν μια άλλη διάσταση χρόνου.
Αυτό, το υψηλότερο επίπεδο του χρόνου, το αποκάλεσαν «αιώνα» και το διέκριναν από τον αισθητό χρόνο της δημιουργίας που ζούσαν, πριν από την θεοπτική εμπειρία, αλλά και από το απρόσιτο Φως, στο οποίο κατοικεί ο Θεός και το οποίο αποκάλεσαν «αΐδιον». Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει ότι αιώνας είναι ο χρόνος που θα σταματήση να κινήται, και χρόνος είναι ο αιώνας που μετράται κινούμενος. Πάντως, ο αιώνας είναι άλλο επίπεδο του χρόνου, και διακρίνεται από το αΐδιο, το οποίο αποδίδεται στον Θεό.
Μέσα στους αιώνες ζουν και οι άγγελοι, τα νοερά πνεύματα που δημιουργήθηκαν από τον Θεό, γι’ αυτό και οι άγγελοι καλούνται και αυτοί αιώνες. Είναι χαρακτηριστικό το χωρίο του Αποστόλου Παύλου: «επ’ έσχατων των ημερών τούτων ελάλησεν ημίν εν υιώ, ον έθηκε κληρονόμον πάντων, δι’ ου και τους αιώνας εποίησεν» (Εβραίους Α’, 2).
«Εις τους αιώνες είναι και ο χρόνος των αγγέλων, που δεν είναι περιορισμένος ο Άγγελος από την ύλη. Οπότε, κινείται μέσα σε χρονικά διαστήματα, τα οποία δεν ομοιάζουν με τα δικά μας».
«Ο άνθρωπος κάτι ολίγον συλλαμβάνει από τον χρόνον. Από τον αιώνα τίποτε περίπου, εκτός αν φθάνη στην θέωση και έχη διορατικότητα και ο ίδιος βλέπη έναν Άγγελο, οπότε έχει μια εμπειρία του Αγγέλου».
Εφ’ όσον οι άγγελοι είναι δημιουργήματα του Θεού και ήλθαν εκ του μη όντος στο είναι, σημαίνει ότι έχουν αρχή και είναι κτιστοί. Παράλληλα, στην Παλαιά Διαθήκη γίνεται λόγος για τον άκτιστο Άγγελο, τον Μεγάλης Βουλής Άγγελο, που είναι ο Λόγος, και για τους κτιστούς αγγέλους, τα δημιουργήματα του Θεού.
«Και υπάρχει ένας ερμηνευτικός κανόνας, που τον εκφράζει ο Μέγας Βασίλειος σαφέστατα, όπου ο Άγγελος στην Παλαιά Διαθήκη λέγεται Θεός -διότι υπάρχουν άγγελοι και άγγελοι, υπάρχουν και κτιστοί άγγελοι. Όπου ο Άγγελος που εμφανίζεται στους Προφήτες λέγεται Θεός, αυτός είναι ο Χριστός».
Ο Απόστολος Παύλος παρουσιάζει την διαφορά μεταξύ άκτιστου Λόγου και κτιστών αγγέλων:
«Τίνι γαρ ειπέ ποτέ των άγγέλων Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε, και πάλιν εγώ έσομαι αυτώ εις πατέρα, και αυτός έσται μοι εις υιόν, όταν δε πάλιν εισαγάγη τον πρωτότοκον εις την Οικουμένην, λέγει· και προσκυνησάτωσαν αυτώ πάντες άγγελοι Θεού, και προς μεν τους αγγέλους λέγει ο ποιων τους αγγέλους αυτού πνεύματα, και τους λειτουργούς αυτού πυρός φλόγα· προς δε τον υιόν ο θρόνος σου, ο Θεός, εις τον αιώνα του αιώνος· ράβδος ευθύτητος, η ράβδος της βασιλείας σου· ηγάπησας δικαιοσύνην και εμίσησας ανομίαν δια τούτο έχρισέ σε ο Θεός, ο Θεός σου έλαιον αγαλλιάσσεως παρά τους μετόχους σου» (Εβραίους Α’, 5-9).
Ο Λόγος του Θεού κάθεται εκ δεξιών του Πατρός, ενώ οι άγγελοι είναι λειτουργικά και διακονικά πνεύματα: «προς τίνα δε των αγγέλων ειρηκέ ποτέ· κάθου εκ δεξιών μου έως αν θω τους εχθρούς σου υποπόδιον των ποδών σου; ουχί πάντες εισί λειτουργικά πνεύματα εις διακονίαν αποστελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν;» (Εβραίους Α’, 13-14).
Ως δημιουργήματα του Θεού οι άγγελοι είναι υλικοί, αλλά έχουν λεπτότερη ύλη από την δική μας. Γι’ αυτό δεν λέγονται άϋλα όντα, γιατί άϋλος-Πνεϋμα είναι ο Θεός, αλλά χαρακτηρίζονται «αιθέρια όντα».
«Οι Πατέρες της Εκκλησίας λένε ότι όχι μόνο η ψυχή είναι σώμα -υλική η ψυχή- αλλά και οι άγγελοι. Θυμάστε εκείνο το περίφημο χωρίο του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, που λέει ότι εν συγκρίσει με τα ορατά οι άγγελοι είναι ασώματοι; Γιατί λέμε ασωμάτους τους αγγέλους; διότι είναι αόρατοι, δηλαδή· εν συγκρίσει με τον Θεό είναι παχειά ύλη.
Λοιπόν, δεν δέχονται οι Πατέρες ότι υπάρχουν άϋλα πράγματα· ο μόνος άυλος και φύσει αθάνατος είναι ο Θεός· ούτε οι άγγελοι ούτε η ψυχή».
Η κτιστότητα συνδέεται με την ύλη και το θνητό. Μόνος κατά φύση άκτιστος, άυλος και αθάνατος είναι ο Θεός, ενώ οι άνθρωποι και οι άγγελοι είναι κατά φύση κτιστοί, υλικοί και θνητοί.
«Οι Πατέρες εξηγούν ότι φύσει αθάνατος είναι μόνον ο Θεός, και ο άνθρωπος και οι άγγελοι δεν είναι φύσει αθάνατοι.
Οπότε, στους Πατέρες της Εκκλησίας υπάρχει η διδασκαλία ότι οι άγγελοι είναι υλικά όντα τουλάχιστον συγκρινόμενοι με τον Θεό, δεν είναι καθαρά άϋλα πνεύματα. Και αυτό βέβαια βασίζεται στην πατερική διάκριση μεταξύ κτιστού και ακτίστου. Το μόνο φύσει αθάνατον είναι το άκτιστο, ο ίδιος ο Θεός που είναι άκτιστος».
Έτσι, οι άγγελοι και οι ψυχές των ανθρώπων είναι «φύσει θνητοί αλλά χάριτι αθάνατοι. Γιατί κάθε τι που έχει αρχή έχει και τέλος. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάποτε οι άγγελοι και οι άνθρωποι θα παύσουν να υπάρχουν, αφού ο Θεός θέλησε να παραμένουν αθάνατοι. Ακόμη, οι άγγελοι λέγονται «νόες», γιατί έχουν νοερά ενέργεια, όχι όμως λογική. Ο άνθρωπος έχει και νοερά και λογική ενέργεια, ενώ οι άγγελοι μόνον νοερά ενέργεια. Ο άνθρωπος είναι η περίληψη της δημιουργίας και το τελειότερο δημιούργημα του Θεού, και γι’ αυτό ο Λόγος του Θεού προκειμένου να σώση τον άνθρωπο και να αγιάση την κτίση, προσέλαβε την ανθρώπινη φύση και όχι την αγγελική.
«Εκτός από την λογική ενέργεια οι Πατέρες μιλούν για μια νοερά ενέργεια. Και έκαναν σαφή διάκριση και λένε ότι οι άγγελοι μεν είναι νόες, ενώ οι άνθρωποι έχουν λόγους. Ο άνθρωπος έχει λόγο και οι άγγελοι έχουν νόες. Οπότε, άλλο είναι η νοερά ενέργεια, άλλο είναι η λογική ενέργεια. Γίνεται αυτή η συνεχής διαφοροποίηση στους Πατέρες της Εκκλησίας.
Αν θέλετε να δήτε, έτσι από κοντά, το θέμα αυτό, θα πρέπει να διαβάζετε τον Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη, ο οποίος, όταν μιλάη για τους ανθρώπους, κάθε φορά που λέει «λόγο», λέει και «νου» και κάθε φορά που λέει «νου» λέει και «λόγο». Βλέπει κανείς λόγο και νου να συμβαδίζουν, όταν μιλάη για τον άνθρωπο. Όταν μιλάη για τους αγγέλους, τους ονομάζει συνήθως νόες. Αυτοί είναι οι νόες, νοερές δυνάμεις κ.ο.κ. Εμείς είμαστε λογικά όντα, αλλά είμεθα και νοερά όντα, γιατί έχουμε και τα δύο εμείς, ενώ οι άγγελοι είναι μονοκόμματοι νόες».
Έπειτα, βασική αρχή της πατερικής διδασκαλίας είναι ότι δεν υπάρχουν αμετάβλητα όντα, γι’ αυτό όλα τα όντα βρίσκονται σε μια κίνηση. Ούτε στην άλλη ζωή θα υπάρξη στασιμότητα.
«Ο άγιος Διονύσιος πιστεύει στην αιώνια κίνηση, ότι η τελειότητα είναι η αιώνια κίνηση. Την στασιμότητα την αποβάλλει. Πιστεύει στην τελειότητα, που ακόμα και τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ και οι Κυριότητες και όλοι οι άγγελοι, πάντα από δόξα σε δόξα και διαρκώς ευρίσκονται σε διαρκή ανοδική πορεία, παρά το γεγονός ότι είναι Θεούμενοι και βλέπουν την δόξα του Θεού, ενώ για την πλατωνική παράδοση η τελείωση είναι η ακινησία και το αμετάβλητο.
Οπότε, έχουμε το αμετάβλητο στους Έλληνες φιλοσόφους, ως το τέλος της ανθρωπίνης τελειότητος. Ενώ, στον κατ’ εξοχήν Ελληνίζοντα, δήθεν, φιλόσοφο Πατέρα της Εκκλησίας έχουμε την αεικινησία, ως το θεμέλιο της Θεώσεως».
Ακόμη και οι άγγελοι, παρά την συνεχή κίνηση, ποτέ δεν μπορούν να φθάσουν στην γνώση της ουσίας του Θεού, ποτέ δεν μπορούν να γίνουν άκτιστοι. Την ουσία του Θεού «ούτε οι άγγελοι γνωρίζουν».
*Σε προηγούμενη αναφορά εκτέθηκε η πατερική διδασκαλία για την διαφορά μεταξύ χρόνου, αιώνος και αϊδίου. Και αυτή η διδασκαλία είναι εμπειρική, καρπός της αποκαλυπτικής θεωρίας που έχουν οι Θεούμενοι Άγιοι.
Πηγή: «Εμπειρική Δογματική τής Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας κατά τις προφορικές παραδόσεις του π. Ι. Ρωμανίδη» Τόμος Β΄. Τού σεβ. Μητρ. Ναυπάκτου και αγ. Βλασίου Ιεροθέου (ΟΟΔΕ).
Οι Άγιοι αρχάγγελοι και οι ασώματες δυνάμεις των ουρανών
(Αγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς)
Η Αγία Γραφή δίνει σαφή και ακράδαντα μαρτυρία ότι οι άγγελοι ακαταπαύστως επικοινωνούν με τούτο τον κόσμο. Η Ιερά Παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας μάς διδάσκει τα ονόματα των επτά αρχηγών των αγγελικών δυνάμεων:
Μιχαήλ, Γαβριήλ, Ραφαήλ, Ουριήλ, Σαλαθιήλ, Ιεγουδιήλ και Βαραχιήλ
(Ενίοτε συμπληρώνεται και ένας όγδοος, ο Ιερεμιήλ).
«Μιχαήλ» στην Εβραϊκή γλώσσα σημαίνει «ποιός είναι όμοιος με τον Θεό;» (τις ως ο Θεός ημών; ). Ο άγιος Αρχάγγελος Μιχαήλ απεικονίστηκε ήδη από τους πρώτους χριστιανούς ως στρατηγός, ο οποίος κρατάει στο δεξί χέρι του δόρυ, με το οποίο επιτίθεται στον Εωσφόρο, τον Σατανά, και στο αριστερό του χέρι κρατά ένα πράσινο κλαδί φοίνικα. Στην κορυφή του δόρατος υπάρχει μια λινή κορδέλα με κόκκινο σταυρό. Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ θεωρείται ως ο φρουρός της Ορθοδόξου πίστεως, ο οποίος μάχεται κατά των αιρέσεων.
«Γαβριήλ» σημαίνει «Άνθρωπος του Θεού», η «ισχύς του Θεού». Είναι ο αγγελιαφόρος των μυστηρίων του Θεού, ιδιαιτέρως δε της Ενσαρκώσεως του Θεού και όλων των σχετικών με αυτήν μυστηρίων. Απεικονίζεται συνήθως κρατώντας στο δεξί χέρι του φανάρι με φωτισμένη λαμπάδα και στο αριστερό του χέρι έναν καθρέφτη από πράσινο ίασπη. Ο καθρέφτης σηματοδοτεί τη σοφία του Θεού ως ένα κρυμμένο μυστήριο.
«Ραφαήλ» σημαίνει «Θεία θεραπεία» ή «Θεός ο θεραπευτής» (Τωβίτ 3, 17 και 12, 15). Ο Ραφαήλ απεικονίζεται να οδηγεί με το δεξί χέρι του τον Τωβίτ (ο οποίος κρατάει ένα ψάρι αλιευμένο στον Τίγρη ποταμό) και με το αριστερό μία αλαβάστρινη ιατρική θήκη.
«Ουριήλ» σημαίνει «Πυρ του Θεού», ή «Φως του Θεού» (Γ΄ Έσδρας 3,1 και 5,20). Απεικονίζεται να κρατάει ένα σπαθί κατά των Περσών στο δεξί χέρι του και μια πύρινη φλόγα στο αριστερό,
«Σαλαθιήλ» σημαίνει «πρεσβευτής προς τον Θεό» (Γ΄ Έσδρας 5, 16), Απεικονίζεται με χαμηλωμένο το πρόσωπο και τα μάτια του, κρατώντας τα χέρια του στο στήθος σε στάση προσευχής.
«Ιεγουδιήλ» σημαίνει «αυτός που δοξάζει τον Θεό». Απεικονίζεται με χρυσό στεφάνι στο δεξί του χέρι και τριπλό μαστίγιο στο αριστερό.
«Βαραχιήλ» σημαίνει «Ευλογία του Θεού». Απεικονίζεται να κρατά στο χέρι του λευκό τριαντάφυλλο κοντά στο στήθος του.
«Ιερεμήλ» σημαίνει «εξύμνηση του Θεού». Τιμάται ως εμπνευστής υψηλών σκέψεων, που ανυψώνουν τον άνθρωπο προς τον Θεό (Γ΄ Έσδρας 4, 36).
